Driekoningen

Driekoningen, Epifanie of Openbaring van de Heer, Dertiendag*

Op het goede spoor

Bijzonder aan het evangelie van Matteus over de Wijzen uit het Oosten is dat het hier geen geloofsgetuige is – zoals Jesaja en Paulus – maar een heidense koning die mensen – in dit geval de Wijzen uit het Oosten – tegen beter weten in op het goede spoor zet. Aanvankelijk komen de Wijzen immers terecht op een verkeerde plek. Hoewel het logisch was dat ze de Koning van Judea, over wie de ster hen berichtte, gingen zoeken in de hoofdstad Jeruzalem, blijkt dat niet de juiste plek. Herodes, die de pasgeboren Koning naar het leven staat uit angst om zijn eigen macht te verliezen, is degene die de Wijzen vervolgens na raadpleging van hogepriesters en Schriftgeleerden op het goede spoor zet: de Koning der joden is geboren in Betlehem. Openbaart God zich dan ook in Herodes, ondanks diens laatste slechte intenties? In elk geval doorzien de Wijzen na hun bezoek aan het Kind de misleiding van Herodes, wanneer ze ‘langs een andere weg’ terugkeren naar hun land.

Ik vermoed dat ook wij op het goede spoor zitten als we verinnerlijken dat Gods liefde zich fundamenteel richt tot alle mensen en dat het niet aan ons is om wie dan ook buiten de christelijke zowel als wereldse gemeenschap te sluiten. Mogelijks immers is God aan het werk in iemand van wie we het volstrekt niet verwachten en baant Hij zich op onvermoede plekken een weg naar ons. En ook als we zelf het spoor bijster zijn, is God wellicht met ons bezig en opent zich na verloop van tijd wel een ‘andere weg’ om terug te keren naar wat men vreesde te hebben verloren.

* In de middeleeuwen kende men het feest vooral onder de prozaïsche naam dertiendach, omdat het driekoningenfeest inderdaad op de dertiende dag na Kerstmis viel. Een andere term voor dertiendach was dertienmis. En met het vieren van het feest begon men meestal al op dertienavond, de avond vóór 6 januari, als deel van de Kerstcyclus of Kerstkring, de eerste periode van het kerkelijk jaar die begint met de eerste zondag van de Advent (eind november/begin december) en duurt tot de vierde zondag na Epifanie (begin februari), en afsluit met Maria Lichtmis.