Erfgoeddag

Landkaarten, en in het bijzonder het ‘kadaster’, droegen in de 18de en 19de eeuw bij tot een zekere vorm van formalisering van het begrip ‘thuis’. Trouwens op een gelijkaardige manier zoals fotografie in de 20ste eeuw het ‘thuis’ voor het eerst realiteitsgetrouw in beeld bracht.

“Terlanen en zijn Terlanenaars” wil door het gebruik van dit kaart-, kadaster- en fotomateriaal een beeld schetsen van hoe het dorp (Terlanen, een gehucht van Overijse) tijdens deze laatste eeuwen een ware metamorfose heeft doorgemaakt. Het is een opzoekingswerk in drie delen.

Deel 1, getiteld “Hun thuis in de 19de eeuw”, beoogt de huishoudens (90 huisjes) te documenteren die het dorp vanaf het einde van de 18de eeuw vorm hebben gegeven. Tijdens de Erfgoeddag 2024 wordt dit eerste deel niet alleen aan het publiek voorgesteld maar ook getoetst aan en verrijkt door de mondelinge overlevering van de huidige dorpelingen, aanverwanten en kennissen.

Deel 2, getiteld “Hun feest in de 20ste eeuw”, brengt de afstammelingen in beeld aan de hand van de postkaarten (16 foto’s) gemaakt van de feestelijke stoet georganiseerd ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van België.

Deel 3, getiteld “Hun nagedachtenis in de 21ste eeuw”, sluit bij wijze van ‘hun requiem’ af op het kerkhof van Terlanen. De grafzerken (250 waarvan 80 % bebloemd voor Allerzielen) – vormen tastbare herinneringen aan de huishoudens die de voorbije eeuwen deel waren van de dorpsgemeenschap. Als epiloog denken we aan het inkleuren van de 90 huisjes op de foto’s genomen van de top van de kerktoren tijdens de restauratiewerken voltooid in 2023.

Het geheel is doorspekt van anekdotes uit het dagelijks leven van Terlanen die we nog kunnen optekenen op basis van de verhalen verteld door onze oudste dorpelingen. Ze worden in schuinschrift weergegeven, met de bedoeling ons ietwat het wel en wee van het dorpsleven te doen smaken. Daarom worden ze ook geschreven in ‘t plaatselijk dialect, en wordt er doorheen de ganse tekst zo veel mogelijk ook steeds naam én toenaam gebruikt.

Aldus willen we de sociale morfologie vaan een “dorp op de helling” in beeld brengen, zowel in zijn letterlijke (zijn natuurlijke ligging) als figuurlijke betekenis (zijn sociale en economische dynamiek van agrarisch dorp naar residentiële gemeenschap).