Hemelvaart

Wat vieren we op Hemelvaart ?

De evangelist Lucas in de Handelingen van de Apostelen beschrijft beeldrijk hoe Jezus naar de hemel opstijgt. Maar meer dan over wolkjes gaat Hemelvaart over loslaten én verwachten. Lucas gaat uitgebreid in op de manier waarop Jezus uit het zicht van de leerlingen verdween. Veertig dagen lang had Jezus hen herhaaldelijk bewezen dat hij na zijn lijden weer in leven was. Toen hij weer eens bij hen was, sprak hij over de heilige Geest, die over hen zou komen en de kracht zou geven om te getuigen. Na deze woorden werd Hij voor hun ogen omhooggeheven, en een wolk onttrok Hem aan het gezicht.

Wat betekent dit mysterieuze verhaal ?

Met Hemelvaart leren we nog een keer – als een herhaling van de verrijzenis – dat de dood niet het laatste woord heeft. Na de vernedering aan het kruis volgt Jezus’ verheffing, zoals Paulus prachtig bezingt. We doen Jezus tekort als we hem enkel beschouwen als een voorbeeldige mens op aarde, iemand die ons voorleeft wat echte menselijkheid is. Hij is God zelf, die op aarde kwam om de mensen te bevrijden van hun verwrongen beelden van hem.

Met Hemelvaart dringt het tot de apostelen door dat ze Jezus voortaan op een andere manier in hun leven kunnen toelaten. Eigenlijk is het een verhaal vol realisme en best herkenbaar voor wie een dierbare verloor. Aan het aardse bestaan van Jezus is een eind gekomen. Het kost tijd om dat goed te beseffen en te aanvaarden. In het evangelie volgens Johannes krijgt Maria Magdalena van de verrezen Jezus te horen “Hou me niet vast, ik moet nog opstijgen naar de Vader.” Jezus maakt al plaats voor de creativiteit van de Geest. We moeten verder, in telkens nieuwe omstandigheden.

Hoe absurd lijkt dat romantische wolkje waar menige kunstenaar zich zoals Lucas op beriep, als je beseft hoe realistisch de boodschap van Hemelvaart wel is. Blijf niet piekeren over wat voorbij is, maar kijk vooruit !

Wat betekent Hemelvaart voor christenen vandaag ?

De ontreddering die de leerlingen voelen als Jezus definitief uit hun gezichtsveld verdwijnt, is best herkenbaar voor christenen vandaag. We komen samen om te bidden en voelen ons zonderlingen. Vaak lijken we alleen maar te wachten op iets of iemand die er nieuw leven in kan blazen. We hoeven dat afscheid van de christelijke samenleving niet louter negatief in te vullen.

Het afscheid van wat vanzelfsprekend was, geeft ruimte aan de Geest. Voor een christen is de schijnbare afwezigheid van Jezus het fundament van de vrijheid van de mens. Het staat iedereen vrij te geloven en de eucharistie is het moment waarop dat altijd weer kan gebeuren. In de eucharistie zitten immers heel Pasen, Hemelvaart en Pinksteren keer op keer vervat.

Niet alleen in de eucharistie kan het gebeuren. In het evangelie volgens Matteüs zeggen de engelen aan de vrouwen bij het lege graf dat Hij uit de doden is opgewekt, en hen voorgaat naar Galilea. Dat is de plaats waar het voor de leerlingen allemaal was begonnen. Midden in hun dagelijkse leven trad Jezus binnen om hen te roepen en vissers van mensen te worden. Zo kan hij ook in ons dagelijks leven binnen komen, op eender welk moment. Wie er klaar voor is, zal het wel merken.

Hoe vieren katholieken Hemelvaart ?

In navolging van wat Lucas schrijft, viert de kerk Hemelvaart op de 40ste dag van Pasen. Die dag valt altijd op een donderdag. Weer 10 dagen later is het Pinksteren. Dan vieren we de gave van de heilige Geest. Het getal 40 staat voor een leven of generatie lang, het is ook het getal van de voorbereiding (vasten) en van de verwachting (vieren).

De gebeurtenissen van Pasen zijn zo vol betekenis voor wat het christelijk geloof allemaal inhoudt, dat het goed is om daarvoor tijd te nemen. De verrijzenis van Jezus, zijn verheffing en de zending van de Geest worden gevierd op drie verschillende momenten, maar zijn in wezen één: Pasen, Hemelvaart en Pinksteren.

Hemelvaart is bij ons ook de dag waarop de christelijke arbeidersbeweging de publicatie van de sociale encycliek Rerum Novarum (paus Leo XIII, 1891) herdenkt. Het was de eerste encycliek waarin sociale ongelijkheid bekritiseerd werd en tot actie werd opgeroepen. Het document vond een brede weerklank in België en werd de basis van de Christelijke Arbeidersbeweging (ACW), vandaag Beweging.net.

Kruisdagen

De kruisdagen vallen op maandag, dinsdag en woensdag voor Hemelvaartsdag. Ze werden rond 470 ingevoerd door bisschop Mamertus van Vienne in Zuid-Frankrijk. Die streek werd vaak geteisterd door natuurrampen en Mamertus besloot elk jaar een bidprocessie te organiseren om dergelijke rampen te voorkomen. Daarnaast werd er ook gebeden om zegen over de vruchten van de aarde.